آیت الله هاشمی رÙسنجانی ضمن بیان اینکه در دیپلماسی عملگرایانه مبتنی بر اعتدال بن بستی وجود ندارد، تاکید کرد: سبکی Ú©Ù‡ الان داریم Ú©Ù‡ با آمریکا نه Øر٠بزنیم Ùˆ نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا Ùˆ روسیه با آمریکا Ú†Ù‡ تÙاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟ معنای مذاکره هم این نیست Ú©Ù‡ تسلیم آنها شویم. مذاکره می‌کنیم اگر مواضع ما را پذیرÙتند Ùˆ یا ما مواضع آنها را پذیرÙتیم، تمام است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آیت الله هاشمی رÙسنجانی، گزیده مصاØبه ایشان با Ùصلنامه مطالعات بین المللی بدین Ø´Ø±Ø Ø§Ø³Øª:
من کاری به این ندارم Ú©Ù‡ ایدئولوژی‌های مختل٠چگونه هستند Ùˆ ممکن است تØجّر Ùˆ دگماتیسم در بعضی ایدئولوژی‌ها باشد. ولی اسلامی را Ú©Ù‡ من می‌شناسم Ùˆ به آن معتقدم Ùˆ بسیاری هم مثل من Ùکر می‌کنند، اسلام دگم نیست.اسلام دستور نداده است Ú©Ù‡ با کسانی Ú©Ù‡ مخال٠عقیده ما هستند، قطع رابطه شود یا صØبت نکنیم. مگر پیامبر(ص) مأمور نشد Ú©Ù‡ به همه اهل کتابی Ú©Ù‡ اطراÙØ´ بودند، دستور دهد تعالوا الی Ú©ÙŽÙ„Ùمَه٠سَواء٠بَیْنَنَا Ùˆ بَیْنَکÙÙ… (آیه 64 آل‌عمران)ØŒ یعنی مشترکات را بگیریم، بقیه اختلاÙات سر جای خودش باشد.
بØØ« سر این نیست Ú©Ù‡ نمی‌شود دیگران را تØمل کرد. آن آیه معرو٠قرآن کذالک جعلناکم اÙمَهً وسطاً لتکونوا شهدا علی الناس. ما، شما را امت وسط قرار دادیم. تÙسیرهای مختلÙÛŒ درباره واژه وسط است. چون خودم اهل تÙسیرم، به نظرم بهترین تÙسیر همین است Ú©Ù‡ شما معتدل هستید Ùˆ در وسط ایستاده‌اید جمله معرو٠Øضرت علی(ع) را ببینید Ú©Ù‡ می‌Ùرمایند: “الیمین Ùˆ الیسار مَضلّه. یعنی چپ‌روی Ùˆ راست‌روی اÙراطی، از جاده Øقیقت، به دو طر٠منØر٠شدن است. البته زمانی است Ú©Ù‡ دیگران می‌خواهند با ما بجنگند، ما را از بین ببرند Ú©Ù‡ این مورد، Ùضای دیگری است Ùˆ در همین مورد هم اسلام ØÚ©Ù… دارد Ùˆ بØØ« دیگری است. ولی وقتی می‌شود با آنها بمانیم Ùˆ با عمل، عقایدمان را به دنیا معرÙÛŒ کنیم، راهی Ú©Ù‡ اسلام خواسته است را چرا دنبال نکنیم؟.
من در سالهای آخر Øیات امام(ره) نامه‌ای را خدمتشان نوشتم، تایپ هم نکردم. برای اینکه نمی‌خواستم کسی بخواند Ùˆ خودم به امام دادم. در آن نامه Ù‡Ùت موضوع را با امام Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ø±Ø¯Ù… Ùˆ نوشتم Ú©Ù‡ شما بهتر است در زمان Øیاتتان، اینها را ØÙ„ کنید، در غیر این صورت ممکن است اینها به صورت معضلی سدّ راه آینده کشور شود. گردنه‌هایی است Ú©Ù‡ اگر شما ما را عبور ندهید، بعد از شما عبور کردن مشکل خواهد بود…
یکی از این مسایل رابطه با آمریکا بود. نوشتم بالاخره سبکی Ú©Ù‡ الان داریم Ú©Ù‡ با آمریکا نه Øر٠بزنیم Ùˆ نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. آمریکا قدرت برتر دنیا است. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا Ùˆ روسیه با آمریکا Ú†Ù‡ تÙاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟ معنای مذاکره هم این نیست Ú©Ù‡ تسلیم آنها شویم. مذاکره می‌کنیم اگر مواضع ما را پذیرÙتند Ùˆ یا ما مواضع آنها را پذیرÙتیم، تمام است.
اینکه همه را از Ù„Øاظ عقیدتی قبول داشته باشیم، نه. ظلم‌هایی Ú©Ù‡ کشورهای استعماری به کشورهای جهان سوم Ùˆ عقب Ù†Ú¯Ù‡ داشته شده، کرده Ùˆ می‌کنند Ú©Ù‡ در سابق هم بیشتر بود. هم دوران استعمار رسمی Ùˆ هم دوران استعمار نو. خیلی ظلم کرده‌اند Ùˆ واقعاً مردم را استعمار می‌کنند. ما با این موارد مخال٠هستیم. اما معنای آن، این نیست Ú©Ù‡ با اینها کار نمی‌کنیم Ùˆ یا مذاکره نمی کنیم. می‌توان کار کرد. نظرات را هم Ú¯Ùت. ما می‌توانیم بدون دردسر به کشورهایی Ú©Ù‡ مظلوم هستند، Ú©Ù…Ú© کنیم. طبیعتاً اگر از Ù„Øاظ عقیدتی بنا بودعمل کنیم، با کشورهای الØادی Ú©Ù‡ اصلاً خدا Ùˆ معنویات را قبول ندارند، طبعاً باید با آنها همکاری نمی‌کردیم. اما الان به آنها نزدیک‌تر هستیم. نمی‌گویم Ú©Ù‡ با آنها نمی‌توانیم کار کنیم. با آنها هم می‌توانیم کار کنیم Ùکر می‌کنم هر کشوری در دنیا، عقاید خودش را دارد Ùˆ عقاید ما هم پابرجاست. آنجایی Ú©Ù‡ در عمل تضاد پیدا می‌کنیم، بØØ« دیگری است. با تعامل می‌شود. بسیاری از مشکلات را ØÙ„ کرد.